چکیده :
اعمال تخفیف مجازات گاهی اوقات برای دادگاه تکلیف قانونی و الزامی است که از آن به تخفیف قانونی یا اجباری یا تقنینی یا الزامی نام می برند و گاهی اوقات اعمال تخفیف مجازات در اختیار قاضی است و می تواند با تشخیص صلاحدید خود از این تأسیس استفاده نماید یا از آن چشم پوشی کند که این نوع تخفیف را تخفیف قضایی یا اختیاری می نامند . تخفیف مجازات از دو طریق تقلیل و یا تبدیل مجازات قابل اعمال می باشد. در اعمال تخفیف از طریق تقلیل مجازات تنها میزان مجازات (کمیت آن) کاهش می یابد. (مثلاً مجازات حبس سه ساله به یک سال تقلیل می یابد) حال آنکه ، در اعمال تخفیف مجازات از طریق تبدیل مجازات ، یک نوع مجازات (از لحاظ طولی) به نوع دیگری مبدل می شود. (مثلاً مجازات جزای نقدی جایگزین حبس می گردد) . در ماده 22 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 ، حدود و میزان (کمیت و کیفیت) تقلیل و تبدیل مجازات های تعزیری و بازدارنده تعیین نشده و انتهایی برای تقلیل و تبدیل وجود ندارد و بنا به تشخیص دادگاه بوده و فقط نباید منجر به حذف مجازات شود . ولی در قوانین دیگر از مجموعه قوانین جزایی همچون ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب 1373 و ماده 38 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1376 و مواد 3، 4و 5 و ... قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382 ، برخلاف ماده 22 قانون مجازات اسلامی ، در خصوص حدود ومیزان تخفیف مجازات ، مقررات خاصی وجود دارد. در واقع قانونگذار برای تقلیل و تبدیل مجازات ها حدود ومیزانی را در نظر گرفته است و دادگاهها مجبور به رعایت آنها می باشند. واژگان کلیدی : تخفیف مجازات ، تخفیف قانونی، تخفیف قضایی ، تقلیل مجازات ، تبدیل مجازات.
)